سوالات متداول

آب در ایران باستان یکی از چهار رکن اساسی جهان هستی و به بیان قرآن منشاء حیات است. آب یکی از عجیب‌ترین پدیده‌های آفرینش است. آب از دو عنصر هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده است که در دمای معمولی گاز هستند. هیدروژن عنصری است که می‌سوزد. در حالی که اکسیژن برای سوزاندن لازم است. این در حالی است که برای خاموش کردن آتش در بسیاری موارد از آب استفاده می‌شود.آب سرمایه ملی است. تا بیست سال پیش سرمایه ملی کشورها انرژی بود اما در آینده‌ای نه چندان دور آب را با نفت معاوضه خواهند کرد. برای آنکه این تصویر از آینده زیاد دور از ذهن نباشد کافی است که به این نکته توجه کنیم که برای انرژی به جز نفت جایگزین‌های نه چندان ارزان‌تر در دسترس بشر است اما جایگزینی برای آب، فعلاً وجود ندارد.
آب از بدو تشکیل کره زمین تا به حال به طور تقریبی ۷۵ درصد از کره زمین را تشکیل می‌دهد ولی کمتر از سه درصد این حجم قابل شرب است. مقداری از آب‌های قابل شرب در قطب‌ها به صورت یخچال طبیعی و برخی از آب‌های قابل شرب باقی‌‌مانده به صورت سفره‌های آب در عمق‌های مختلف زیرزمینی قراردارند. که دسترسی به آنها هزینه بر است. مقداری نیز به صورت سیلاب از بین می‌رود. بنابراین کمتر از یک درصد آب شرب در جهان با زحمت و هزینه کم در دسترس بشر است. کشور ایران با قرارداشتن در منطقه نیمه خشک کره زمین بحران کم آبی را در سال‌های اخیر به صورت جدی تجربه کرده است.در روند افزایش بی‌رویه جمعیت، توسعه صنایع و افزایش پساب‌ها و پسماند‌ها، استفاده از سموم کشاورزی و کودهای شیمیایی، کمبود آب و آلودگی منابع آب نه تنها کشور ایران بلکه جهان را با بحران روبه‌رو کرده است. امروزه آب به جز جایگاه فردی و زیست محیطی در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اهمیت ویژه‌ای را داراست. به طوری‌که به یک عامل مهم در روابط بین‌الملل نیز تبدیل گشته است.

75 درصد وزن بدن انسان را آب تشکیل می‌دهد. آب به عنوان حلال عمومی نقش مهمی را در حفظ تعادل شیمیایی و فیزیکی بدن ایفا می‌کند. ترکیبات مغذی از جمله قندها، پروتئین‌ها، املاح و حتی گازها نظیر O2 و CO2 از طریق آب جابه‌جا می‌شوند. بنابراین سلامتی در زندگی‌مان به کیفیت آب مورد استفاده ما بستگی دارد.

آلودگی آبهای سطحی زیر زمینی را با توجه به گسترش صنایع،جمعیت و به همچنین کشاورزی را نمی توان منکر شد ،بنابراین با توجه به دانش کنونی و سطح آگاهی بشر، وسواس بیشتری نسبت به گذشته در ارتباط با مصرف آب به وجود آمده است که البته این حساسیت بسیار هم منطقی است زیرا علم اکنون علت و ریشه برخی از انواع بیماری‌های گوارشی، کبدی، کلیوی، عصبی، سرطان و … را در آلودگی‌های شیمیایی و فیزیکی آب می‌داند.

نیترات (NO 3) و نیتریت (NO 2) از مشتقات نیتروژن می باشند که در فعل و انفعالات خاصی نیتروژن تبدیل به نیترات و نیتریت می گردد. در پرده های زیر زمینی معمولا این دو ماده از فاضلاب منازل مسکونی،کودهای حیوانی،کود های شیمیایی وارد آب می گردند و وجود نیترات موید آلودگی کهنه در آب می باشد.

مهم ترین پیامد افزایش نیترات در بدن تبدیل آن به نیتریت سمی است. تشکیل نیتریت به دو علت اهمیت دارد. اول آنکه در محیط معده اطفال که خاصیت اسیدی آن کم است نیترات تبدیل به نیتریت شده و با هموگلوبین خون ترکیب شده و آن را اکسیدی نمی نماید و تبدیل به متهمو گلوبین می کند،در اینجا دو مشکل به وجود می آید.
۱- هموگلوبین که وظیفه اکسیژن رسانی به بافت ها و سلولها رادارد کار خود را به خوبی انجام نمی دهد که در بزرگسالان ایجاد خستگی مفرط و در نوزادان حتی منجر به خفگی می گردد. که به همین علت نوزادان و مادران شیرده و خانم های باردار بایستی آبی را مصرف نمایند که از کمترین میزان نیترات و نیتریت برخوردار باشد.
۲- چون هموگلوبین از بین نرفته و فقط تغییر ماهیت داده است مغز به دستور ساخت هموگلوبین جدید نمی نماید.دومین تاثیر خطرناک متهموگلوبین و اکنش آن با آمین ها و آمیدهای نوع دوم و سوم می باشد که منجر به تشکیل نیتردزامین که قابلیت سرطانزایی بالایی برخوردار می گردد.

اسمز معکوس یکی از شیوه‌های گسترده جداسازی است. تاریخچه کاربرد روش اسمز معکوس به سال‌های ۱۹۵۰ میلادی برمی‌گردد که آزمایش‌هایی توسط «رید » و «برتون » در دانشگاه فلوریدای آمریکا انجام شد و نخستین غشاء اسمز معکوس از سلولز استات ساخته شد. در اواخر سال‌های ۱۹۶۰ میلادی در دانشگاه کالیفرنیای لس‌آنجلس توسط «لب » و «سریارجان » آب شور تصفیه شده و تبدیل به آب شیرین شد و این پدیده به صورت تجاری مورد استفاده قرار گرفت.
برای درک بهتر و عمیق‌تر این نوع روش تصفیه بهتر است قبل از هر توضیحی خاصیت اسمزی آب را باید بشناسیم. اگر دو ظرف آب داشته باشیم که در یکی آب خالص و در دیگری آب ناخالص باشد و این دو را بهم ارتباط دهیم (مانند شکل شماره ۱)، آب خالص تمایل دارد که به سمت آب ناخالص رفته و ناخالصی را تا جایی که هر دو آب به یک درجه برسند به سمت خود هدایت کند. این خاصیت اسمزی است. حال اگر طبق شکل شمارع ۲یک غشاء نیمه تراوا بین این ارتباط قرار گیرد و آب ناخالص تحت فشار باشد، ناخالصی در همان سمت قرار گرفته و آب خالص از غشاء عبور کرده و در ظرف دیگر جا می‌گیرد. این فرآیند را اسمز معکوس می‌نامند.

در حال حاضر مقرون به صرفه‌ترین و مطمئن‌ترین روش تصفیه آب، اسمز معکوس است. در دستگاه‌های تصفیه آب خانگی این نوع روش تصفیه به دلیل وجود فیلترهای کربن و وجود ممبرین هم بر املاح آلی  و هم بر املاح غیرآلی به اضافه ی میکرو ارگانیزم ها حتی در حد ویروس ها  موثر واقع می‌شود در صورتیکه در روش های تصفیه دیگر به این گستردگی امکان تصفیه وجود ندارد. با توجه به مصرف انرژی، هزینه نگهداری و هدررفت آب (فضلاب خروجی از ممبرین) نسبت به بقیه روش‌های تصفیه با توجه به عملکرد موثری که دارد اقتصادی‌تر از روش‌های دیگر است. به جدول ذیل از دستورالعمل فیلمتک جهت تصفیه آب ملاحظه نمایید.